Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Επιλεγμένα>>Δυσλεξία και χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός μαθητή με δυσλεξία

banner roots

Δυσλεξία και χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός μαθητή με δυσλεξία
17.02.2018 | 19:39

Δυσλεξία και χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός μαθητή με δυσλεξία

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Επιλεγμένα

Γράφει η Πηνελόπη Τσακανίκα*

Ορισμός δυσλεξίας: Η δυσλεξία, όπως είχαμε αναφέρει και σε προηγούμενο κείμενό μας, είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία, οργανικής αιτιολογίας, η οποία ακολουθεί το άτομο σε όλη τη ζωή του και εκδηλώνεται κυρίως με αδυναμία στην πρόσκτηση των δεξιοτήτων της ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής.

Η αδυναμία αυτή οφείλεται κυρίως στα φωνολογικά και μορφολογικά ελλείμματα του ατόμου. Το άτομο, συνεπώς, αδυνατεί να χειρίζεται, να συνθέτει και να αναλύει αποτελεσματικά τις συλλαβές και τις λέξεις, με αποτέλεσμα στον γραπτό του λόγο να παρατηρούνται μια σειρά φωνολογικών και μορφολογικών λαθών, όπως είναι οι προσθέσεις, αφαιρέσεις και αντιμεταθέσεις συλλαβών. Επιπλέον το άτομο αδυνατεί να εφαρμόσει τους ορθογραφικούς κανόνες και περιορίζεται στη χρήση της γραφοφωνημικής αντιστοίχισης, βασισμένης στην φωνολογική του επίγνωση.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα (προφίλ) ενός μαθητή με δυσλεξία

Όταν κάποιος καλείται να περιγράψει το προφίλ ενός παιδιού με δυσλεξία, συνήθως επικεντρώνεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σε μαθησιακό, γνωστικό και ψυχοκοινωνικό επίπεδο.

Συγκεκριμένα για τον μαθησιακό τομέα, οι δυσκολίες που συναντούν τα παιδιά αφορούν στην ανάγνωση και τη γραφή. Αναλυτικότερα σε σχέση με την ανάγνωση, κάποιες χαρακτηριστικές δυσκολίες είναι ο αργός ρυθμός ανάγνωσης, η παράλειψη λέξεων ή και ολόκληρων σειρών στο κείμενο, η λανθασμένη ανάγνωση λέξεων (λόγω σύγχυσης γραμμάτων, αντιστροφής, παράλειψης ή προσθήκης γραμμάτων) και η αδυναμία στη κατανόηση του κειμένου.

Σχετικά με τον τομέα της γραφής, οι δυσκολίες των παιδιών σχετίζονται με τα λάθη στους βασικούς κανόνες ορθογραφίας είτε πρόκειται για ρήμα είτε για ουσιαστικό κτλ. Επίσης, παραλείπουν, αντιστρέφουν ή προσθέτουν άσχετα γράμματα σε λέξεις και δυσκολεύονται στην ακολουθία των γραμμάτων μέσα σε μία λέξη. Τέλος, ο γραφικός τους χαρακτήρας χαρακτηρίζεται κακός με μεγάλα κενά ανάμεσα στα γράμματα και τις λέξεις .

Στο γνωστικό τομέα, οι βασικές δυσκολίες σχετίζονται με την οπτική επεξεργασία και πιο συγκεκριμένα με τα βασικά χαρακτηριστικά του γραπτού λόγου. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τον προσανατολισμό των γραμμάτων, τη θέση και την ακολουθία τους μέσα στις λέξεις.

Τα παιδιά με δυσλεξία, ειδικότερα, δυσκολεύονται να διακρίνουν και να ξεχωρίσουν τους ήχους και τα φωνήματα των λέξεων, λόγω αδυναμίας της ακουστικής επεξεργασίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν λάθος γράμματα μέσα στις λέξεις και να βάζουν λανθασμένους τόνους εκεί που δεν πρέπει . Η κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση γραμμάτων και λέξεων είναι κάτι που επίσης φαίνεται δύσκολο για τα παιδιά με δυσλεξία.

Τέλος, δυσκολίες τα παιδιά αυτά εμφανίζουν και σε μεταγνωστικές δεξιότητες. Οι δεξιότητες αυτές αποτελούν ένα δύσκολο κατόρθωμα για όλους τους μαθητές οπότε μπορούμε να φανταστούμε πόσο δύσκολο είναι για τα παιδιά με δυσλεξία.

Κατά τον Reid (2008), τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα παιδί με δυσλεξία, γενικά, αφορούν την ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία της γλώσσας, τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη μνήμη, το συντονισμό, τις δυσκολίες στην οργάνωση, τις δυσκολίες στη διαδικασία πρόσληψης πληροφοριών και τις φωνολογικές δυσκολίες.

Σύμφωνα με το πολυπαραγοντικό μοντέλο, τα αίτια της δυσλεξίας είτε είναι οργανικά ή ψυχολογικά, είτε σχετίζονται με τις γνωστικές λειτουργίες του ατόμου. Τέτοιες είναι η σκέψη, η μνήμη, η αντίληψη, η γλώσσα και η μάθηση. Όταν τα οργανικά και ψυχολογικά αίτια απορρίπτονται, τότε η αναζήτηση επικεντρώνεται στις γνωστικές λειτουργίες (Reid, 1988).

Με βάση τις έρευνες που έχουν γίνει, τα παιδιά με δυσλεξία μπορεί να έχουν αντιληπτικές και κινητικές δυσκολίες ή προβλήματα με τη μνήμη, ανεπαρκές σύστημα βραχυπρόθεσμης μνήμης στη μνήμη εργασίας , δυσκολία στην επεξεργασία ήχων και την απόδοση νοήματος σε αυτούς, με αποτέλεσμα την προβληματική περαιτέρω επεξεργασία από τον εγκέφαλο.

Επιπλέον παρατηρούνται φτωχές κινητικές δεξιότητες, που φέρουν δυσκολίες στον συντονισμό ματιού και χεριού, δυσκολίες στην οπτική επεξεργασία και αυτό σε συνδυασμό με τα ελλείμματα στην οπτική μνήμη προκαλούν προβλήματα στην αυτόματη ανάγνωση, γιατί δεν μπορεί να γίνει γρήγορα η αντιστοίχιση συμβόλου-ήχου προκειμένου να αναγνωριστεί αυτόματα η λέξη.

Πολλές φορές τα παιδιά δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τους φθόγγους που μοιάζουν ηχητικά και συχνά μπερδεύουν τα: α-ο, ο-ου, ε-ι, β-φ, δ-θ, σ-ζ-ξ, πόδια-ποδιά κλπ. Επίσης, μπορεί να μην ακούνε τις καταλήξεις των λέξεων, αδυνατούν να συλλάβουν τις ομοιότητες των αρχικών φθόγγων στις λέξεις ή παραλείπουν το τελικό σίγμα (ς).

Ακόμα, τα παιδιά με δυσλεξία εμφανίζουν ελλείμματα στην οπτική αντίληψη και συνεπώς, και στην οπτική διαφοροποίηση. Έτσι, δεν μπορούν να διακρίνουν οπτικές λεπτομέρειες μεταξύ συμβόλων, σχημάτων, δεν μπορούν να καταγράφουν στη μνήμη τους τις διαφορές ανάμεσα σε μερικά γράμματα, αριθμούς, με την μεγαλύτερη δυσκολία να εντοπίζεται στους φθόγγους που μοιάζουν μεταξύ τους. Τα γνωστικά χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν μπορούν να εμφανίζονται μόνα τους ή σε συνδυασμό με άλλα όπως τα συναισθηματικά και ψυχολογικά

Ωστόσο, σπάνια θα συμπεριλάβει κάποιος στα χαρακτηριστικά του παιδιού με δυσλεξία, όλα αυτά που το κάνουν ιδιαίτερο και ξεχωριστό. Έτσι θα πρέπει να αναφέρουμε πως τα άτομα με Δυσλεξία διαθέτουν και  νοητικές ικανότητες όπως:

  • Αντίληψη: η ικανότητα να αλλάζουν και να δημιουργούν αντιλήψεις
  • Υψηλή επίγνωση του περιβάλλοντος
  • Έντονη περιέργεια
  • Μεγάλη διαίσθηση και διορατικότητα
  • Πολυαισθητηριακή σκέψη και αντίληψη (με όλες τις αισθήσεις)
  • Ζωηρή φαντασία
  • Ικανότητα να ζουν τη σκέψη σαν εμπειρία
  • Δημιουργικότητα
  • Εύκολη προσαρμογή στις αλλαγές
  • Ολιστική σκέψη (βλέπουν όλη την εικόνα και δεν στέκονται στις λεπτομέρειες)
  • Αντιλαμβάνονται μοντέλα, συνδέσεις και ομοιότητες πολύ γρήγορα και εύκολα
  • Συγκέντρωση
  • Έντονη φιλοδοξία και επιμονή
  • Ανώτερη λογική
  • Ικανότητα να βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά απ’ ότι οι άλλοι
  • Αγάπη για την πολυπλοκότητα
  • Ταυτόχρονη επεξεργασία πολλαπλών σκέψεων
  • Δεν ακολουθούν το πλήθος
  • Ικανότητα οπτικής, χωρικής και πλάγιας σκέψης (Cortiella, 2010, Μπότσας, 2009, Burden, 2002, Μαυρομάτη, 1985).  

Έτσι γίνεται σαφές πως αν αξιοποιηθούν αυτές οι νοητικές ικανότητες με τον κατάλληλο τρόπο μπορούν να αποτελέσουν μεγάλο πλεονέκτημα σε διάφορους τομείς.

________________________

* Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το