Γράφει ο Σταύρος Τσακυράκης

 

1. Αντιγόνη και Σωκράτης: δύο παραδειγματικές στάσεις

Το φαινόμενο της ανυπακοής σε επιταγές της εξουσίας που θεωρούνται άδικες είναι τόσο παλιό όσο η περίφημη ανυπακοή του Προμηθέως στην εντολή του Δία να μην αποκαλύψει στους ανθρώπους τη χρήση της φωτιάς. Η Αντιγόνη του Σοφοκλή αποτελεί ασφαλώς το πιο λαμπρό παράδειγμα πολιτικής ανυπακοής, ενώ αντίθετα στον Κρίτωνα του Πλάτωνος, ο Σωκράτης μας δίνει το πιο λαμπρό παράδειγμα υπακοής σε μια άδικη αλλά νομότυπη καταδίκη. Τα δύο έργα επιδέχονται διάφορες αναγνώσεις και έχουν άλλωστε σχολιασθεί από επιφανείς διανοητές της ανθρώπινης σκέψης που έχουν επισημάνει πολύ πιο σύνθετα στοιχεία από την σχηματική αντιπαράθεση υπακοής και ανυπακοής στους νόμους.

 Τάκης Θεοδωρόπουλος: Η ιστορία μιας εποχής

 

Η δεκαετία του 1980 υπήρξε καθοριστική για τη νεοελληνική κοινωνία αφού μία σειρά δομών, συμπεριφορών, παθογενειών για τον εν γένει συλλογικό βίο αποκρυσταλλώθηκαν εκείνη την περίοδο. Ειδικότερα το έτος 1985 αποτελεί μεταιχμιακή στιγμή της δεύτερης μεταπολιτευτικής φάσης αφού τότε σημειώνεται η απαρχή της ήττας του εθνικού μοντέλου κεϊνσιανής πολιτικής αλλά και η εμβρυϊκή ανάδυση νεοφιλελεύθερων προταγμάτων στον χώρο της Δεξιάς και του Κέντρου, παρά την επικρατούσα ηγεμονία της Αριστεράς στο πεδίο των ιδεών, της τέχνης, του πανεπιστημίου.

Γράφει ο Φώτης Γεωργελές

Η σκηνή είναι γνωστή, την έχει δείξει η τηλεόραση δεκάδες φορές. Ένας άντρας τρέχει έντρομος να σωθεί, πίσω του ένα τσούρμο τον κυνηγάει, τον βρίζει, τον χτυπάει στην πλάτη με γροθιές, του πετάει στο κεφάλι μπουκάλια και καφέδες. Οι διαδηλωτές δεν έχουν τίποτα προσωπικό με τον Γερμανό πρόξενο στη Θεσσαλονίκη. Το πιθανότερο είναι να μην τον ξέρουν καν. Βάζουν ναζιστικά εμβατήρια στα μεγάφωνα και του ορμάνε επειδή είναι Γερμανός. Στη δικιά μας πρωτόγονη και ανορθολογική αντίληψη της πραγματικότητας οι ξένοι είναι οι εχθροί, φταίνε για την τύχη μας. Οι μαυροντυμένοι ακροδεξιοί χτυπάνε Πακιστανούς, Ινδούς, Αφρικανούς, οι κόκκινοι συνδικαλιστές προπηλακίζουν Ευρωπαίους. Οι ξένες πρεσβείες εκδίδουν ταξιδιωτικές οδηγίες προς τους υπηκόους τους. Να αποφεύγουν την κυκλοφορία στην πόλη, ιδίως αν είναι ασιατικής ή αφρικανικής καταγωγής.

Έντονες είναι οι διαμαρτυρίες πολλών ελληνικών επιχειρήσεων έναντι του αθέμιτου ανταγωνισμού που αντιμετωπίζουν από τις θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων, εξαιτίας του ότι ορισμένες από αυτές αποφεύγουν να καταβάλλουν φόρους…

Γράφει ο Νίκος Δήμου

Όταν ήμουν παιδί, απέναντι από το σπίτι μας έμενε ένας καθηγητής του Πολυτεχνείου. Ήταν το πιο σεβαστό πρόσωπο στη γειτονιά, πάνω και από τον πατέρα μου, που ήταν διευθυντής σε υπουργείο. Οι γονείς μου αναφέρονταν με δέος στο αξίωμά του.

Η Ελλάδα είχε τότε τρία ΑΕΙ και οι καθηγητές ήταν ελάχιστοι. Σήμερα, βέβαια, με δεκάδες ΑΕΙ (και ΤΕΙ που νομίζουν πως έγιναν ΑΕΙ) οι καθηγητές είναι πιο πολλοί από την άμμο της θάλασσας. Ιδιαίτερα αν πάρουμε αυτούς που αυτοαποκαλούνται «πανεπιστημιακοί» (σημαίνει οτιδήποτε εκτός από τακτικός καθηγητής), τότε γεμίζουν άνετα το ΟΑΚΑ.

Μου αρέσουν πολύ τα αγωνιστικά συνθήματα. Ειδικά το «εργάτη πολέμα, σου πίνουνε το αίμα» είναι ένα σύνθημα που νομίζω πως με μια μικρή παραλλαγή, ταιριάζει σε διάφορες καταστάσεις -αρκετά ανόμοιες μεταξύ τους. Από την εργατική πάλη εναντίον του κεφαλαίου μέχρι την αγανάκτηση του ανθρώπου απέναντι στις ανωμαλίες της φύσης. Γιατί το να κυνηγάς κουνούπια σαν Πασιονάρια με ένα ξεσκονόπανο στο χέρι, Νοέμβρη μήνα, δεν το λες κάτι άλλο παρά ανωμαλία. Ξέρω πως θα σκεφτείτε ότι το φαινόμενο οφείλεται στην αλλαγή του κλίματος τα τελευταία χρόνια. Θα συμφωνήσω, αλλά ταυτόχρονα θα σας ανοίξω την πόρτα να βγείτε στο μπαλκόνι μου. Εκεί θα δείτε μια σακούλα σκουπιδιών να περιμένει την σειρά της. Ευτυχώς δεν έχει αποφάγια, δεν τρέχουν ζουμιά, ούτε μυρίζει άσχημα. Δυστυχώς δεν μπορώ να πω το ίδιο και για το διπλανό μπαλκόνι.

Γράφει ο Τάκης Θεωδορόπουλος

 

Το πρόβλημα με τον παράνομο μετανάστη δεν είναι ότι είναι μετανάστης. Το πρόβλημα είναι ότι είναι παράνομος, κοινώς είναι ένα άτυπο κύτταρο το οποίο δεν έχει τρόπους να συνδεθεί με τον κοινωνικό οργανισμό. Κι αν η Ελλάδα έχει πρόβλημα, είναι γιατί με την αβελτηρία και τον στρουθοκαμηλισμό έχει δημιουργήσει έναν συνωστισμό από τέτοια άτυπα κύτταρα, τα οποία όλοι φοβούνται γιατί κανείς δεν μπορεί να ελέγξει. Δεν μιλούν τη γλώσσα, δεν πληρώνουν φόρους και δεν έχουν τίποτε που να τους συνδέει με όλο τον υπόλοιπο οργανισμό εκτός από την ανάγκη για την πάση θυσία επιβίωση.

Γράφει ο Δημήτρης Τζίνης

«Αν υλοποιηθούν τα σχέδια της κυβέρνησης για την πλήρη ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας, η Ελλάδα θα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία τα μεγαλύτερα λιμάνια, το σύνολο των μεγάλων αεροδρομίων, οι τηλεπικοινωνίες, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και άλλοι ζωτικοί τομείς της οικονομίας θα είναι ιδιωτικοί ή και θα ελέγχονται από αντίστοιχους οργανισμούς άλλων χωρών» [...] Αυτή η πολιτική είναι και ξεπερασμένη και αποτυχημένη. Την εφάρμοσαν μόνο στο παρελθόν ακραία νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις όπως της κ. Θάτσερ και του κ. Μητσοτάκη». Θα μπορούσε να είναι απόσπασμα ομιλίας του κ. Αλέξη Τσίπρα. Όμως πρόκειται για αποστροφή του λόγου του κ. Γιώργου Παπανδρέου, τον Απρίλιο του 2008.

Γράφει ο Φώτης Γεωργελές

Την προηγούμενη Τετάρτη ανέβηκα στο Σύνταγμα. Καθώς η συγκέντρωση διαλυόταν γρήγορα κάτω από την καταρρακτώδη βροχή, πέρασα απέναντι, μπήκα στη Βουλή να δω από την άλλη μεριά τη συνέχεια του έργου. Λίγες ώρες αργότερα, κάτω από ένα υπόστεγο στη Βασιλίσσης Σοφίας, μούσκεμα, τουρτουρίζοντας, κοίταζα τους έρημους δρόμους, το θολό ουρανό, τη βροχή να πέφτει άγρια, βαμμένη κίτρινη απ’ τα φώτα. Σκέφτηκα ότι αυτή η Τετάρτη ήταν μια συμβολική μέρα. Ότι αυτό το βροχερό βράδυ συμπύκνωνε όλο το δράμα και το κρυμμένο νόημα αυτών των 3 χαμένων χρόνων. Λίγες δεκάδες χιλιάδες έξω, φώναζαν για μία ακόμη φορά τα γνωστά συνθήματα. Μπορεί οι ρεπόρτερ των δελτίων ειδήσεων να μιλάνε με παλλόμενη από ενθουσιασμό φωνή, για το «μέγα πλήθος και το μέγα πάθος», αλλά ξέρουμε. Είναι λίγοι, τα επαγγελματικά στελέχη μόνο των κομμάτων, οι επαγγελματίες των συνδικάτων, των σωματείων, των ενώσεων, είναι περισσότεροι απ’ όσους διαδηλώνουν. Ο κόσμος έχει πια καταλάβει.

Γράφει ο Ηλίας Κανέλλης

Το 1975, το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ξεκαθάριζε το ιδεολογικό στίγμα του. Σε μια προσυνεδριακή συγκέντρωση, βγήκαν μαχαίρια. Οι περί τον Ανδρέα συγκρούστηκαν πολιτικά με τη Δημοκρατική Αμυνα, μια ομάδα στελεχών με περίπου σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις. Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά, ήταν και ο καθηγητής Σάκης Καράγιωργας, που είχε χάσει το χέρι του από έκρηξη βόμβας στη διάρκεια της χούντας. Για τους ανθρώπους της γραμμής, οι απόψεις του και το πρόσωπό του ήταν κόκκινο πανί. Γι' αυτό, κάποιος από το ακροατήριο (κάποιοι λένε ο Κίμων Κουλούρης, εκείνος το έχει αρνηθεί) ανέλαβε να τον συνετίσει: «Κάτσε κάτω, κουλοχέρη».