H ίδια η Περιφέρεια, που είναι ο βασικότερος φορέας του προγράμματος με ενταγμένα έργα 100εκ € σε σύνολο 300εκ., είναι και ο φορέας που έχει τη μικρότερη απορρόφηση: μόλις 11%. Αυτό είναι συνέπεια της τραγικής αδιαφορίας που έδειξε η προηγούμενη περιφερειακή αρχή που προτιμούσε να εκτελεί έργα από το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που χρειάζονται ελάχιστη προετοιμασία αλλά έχουν γρήγορη εκτέλεση και υψηλή απόδοση σε ψήφους όπως οδικό δίκτυο, καθαρισμοί χειμάρρων, ανακατασκευές γηπέδων κλπ. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο προεκλογικό 2018 οι απορροφήσεις από το ΠΔΕ ήταν 5,5εκ και από το ΕΣΠΑ 1,2εκ.
Η ίδια τακτική συνεχίζεται και σήμερα με τη περιφερειακή αρχή να «μαζεύει» αιτήματα που αντιμετωπίζουν την καθημερινότητα των πολιτών, αντί να ασχολείται με τη χάραξη μιας μακροχρόνιας αναπτυξιακής πολιτικής. Μιας πολιτικής που θα ξεκολλήσει την ΠΒΑ από τη τελευταία θέση σε Ευρώπη και Ελλάδα σε ότι αφορά το κατά κεφαλή ΑΕΠ και την ανταγωνιστικότητα της τοπικής οικονομίας μήπως και δούμε επιτέλους τους αριθμούς της ανεργίας να μειώνονται μέσα από την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας ώστε να περιοριστεί η φυγή των πολιτών και ειδικά των νέων που έχει δημιουργήσει σημαντική γήρανση στα νησιά. Ετσι, ενώ δικαίως καταγγέλλει τη προηγούμενη περιφερειακή αρχή για λαϊκισμό που γέμισε το ΠΔΕ με ανώριμα δημοτικά έργα – αιτήματα πολιτών, την αντιγράφει με τον χειρότερο τρόπο.
Από την αρχή της υλοποίησης του ΕΣΠΑ το 2014 η περιφερειακή αρχή και πιο συγκεκριμένα η/ο Περιφερειάρχης δεν κατάφερε να παίξει τον διπλό του ρόλο: από τη μια να κινητοποιεί τις δικές του υπηρεσίες ώστε να υλοποιούν τα έργα που έχουν εγκριθεί και από την άλλη να συντονίζει και να κινητοποιεί τους άλλους δικαιούχους. Η σημερινή κατάσταση είναι απλά φυσικό επακόλουθο της αδράνειας αυτής. Ετσι ούτε ανάπτυξη υπάρχει, αλλά ούτε καν απορρόφηση πόρων.
Και αν όλα αυτά ακούγονται γραφειοκρατικά στα αυτιά των πολλών που θέλουν να δουν το λιμάνι του χωριού τους ή το δρόμο που πηγαίνει στο χωράφι τους να φτιάχνεται, αυτό εμποδίζει τις αποδεκατισμένες πλέον υπηρεσίες να είναι αποτελεσματικές στα όρια των σημερινών δυνατοτήτων τους, αλλά και την εμπλοκή και άλλων υπηρεσιών και δομών (Περιφερειακό Ταμείο, ΕΛΟΡΙΣ) στο πολυσύνθετο έργο της ανάπτυξης που είναι κάτι πολύ περισσότερο από τεχνικές υποδομές. Και κυρίως να συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και νέων εισοδημάτων, αφού δεν λύνονται τα αλυσιδωτά προβλήματα που αντιμετωπίζει η παραγωγή και διανομή προϊόντων και υπηρεσιών.
Ας χρησιμοποιήσουμε εδώ ως παράδειγμα τα προϊόντα αγροδιατροφής που ήταν στο επίκεντρο σχετικής εκδήλωσης-παρουσίασης προϊόντων που έγινε πρόσφατα σε ξενοδοχείο του νησιού μας με τη παρουσία του Περιφερειάρχη με στόχο τις δημόσιες σχέσεις αλλά όχι την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί.
Τι έχει κάνει η Περιφέρεια μέχρι τώρα γι’αυτό; Τίποτα περισσότερο από τη συμμετοχή σε κάποιες εκθέσεις με περιορισμένη αποτελεσματικότητα αφού στη καλύτερη των περιπτώσεων πωλούνται επί τόπου κάποια προϊόντα και εκφράζονται θετικά σχόλια για την ποιότητα τους. Και μετά; Τίποτα, ή σχεδόν τίποτα όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων που καλούνται να πουλήσουν σε υπερβολικά χαμηλές για να είναι ανταγωνιστικές, συμπιέζοντας απελπιστικά τις τιμές των παραγωγών πρώτων υλών όπως γάλα, ελιές, σταφύλια κλπ
Και ποια είναι η αντιπρόταση; Η απάντηση μπορεί να συνοψιστεί στο «κάν’το όπως η μαστίχα» που συμπεριέχει τέσσερα στοιχεία:
- ποιότητα στη παραγωγή τοπικής πρώτης ύλης,
- έμφαση στη καινοτομία για παραγωγή προϊόντων με ζήτηση στην αγορά (από υγιεινής διατροφής μέχρι φαρμακευτικά αλλά και καλλυντικά),
- υψηλή προστιθέμενη αξία αφού το προϊόν δεν διατίθεται πλέον ως φτηνό προϊόν «χύμα» σε όποιες αγορές μπορούμε, αλλά ως delicatessen ενσωματωμένο σε σειρά τυποποιημένων προϊόντων που τοποθετούνται με επιτυχία σε αγορές που ζητούν αυτού του τύπου τα ασφαλή, τοπικά και ποιοτικά προϊόντα.
- μακροχρόνιο σχέδιο δράσης που περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε όλες τις φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας «από το χωράφι στο ράφι».
Και αν στη περίπτωση της μαστίχας υπάρχει η μοναδικότητα του προϊόντος και ένας ισχυρός φορέας όπως η ΕΜΧ, μπορούμε να αντιπαραβάλουμε πολλά παραδείγματα που δείχνουν ότι αυτοί είναι παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν αλλά δεν αποτελούν ούτε προϋπόθεση, ούτε εξασφάλιση. Ετσι έχουμε πολλές Ενώσεις Παραγωγών που είναι υπερχρεωμένες ενώ υπάρχουν πολλοί παραγωγοί που παράγουν λάδι, κρασί, μέλι ή τυρί που τα έχουν καταφέρει να πουλούν σε πολύ υψηλές τιμές. Κάποιοι μάλιστα βρίσκονται και γύρω μας. Αυτούς πρέπει ως Περιφέρεια να αναδείξουμε και τις καλές πρακτικές τους να τις μετατρέψουμε σε βιώσιμες πολιτικές.
- Οργάνωση των παραγωγών σε ομάδες και στήριξη της λειτουργίας τους μέσα από συνεχή εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη
- Στήριξη των δομών έρευνας που βρίσκονται στη Περιφέρεια (πχ. Εργαστήρια Ελέγχου Ποιότητας Ελαιολάδου και Γάλακτος) και θεσμοθέτηση σταθερών συνεργασιών με Εργαστήρια και καινοτόμες παραγωγικές ομάδες εκτός των νησιών και εκτός της χώρας (πχ. παραγωγούς κάστανου Κορσικής) ώστε να αναδειχτεί και να πιστοποιηθεί η ποιότητα των τοπικών προϊόντων
- Στήριξη δημιουργίας δικτύων και κλαδικών ομάδων παραγωγών και τυποποιητών
- Δημιουργία brand name (Aegean Quality) και προώθηση των τοπικών προϊόντων σε τοπικά δίκτυα (Aegean Cuisine), σε εθνικά δίκτυα (ελληνικό πρωϊνό και ελληνική κουζίνα) αλλά και στο εξωτερικό μέσα από τη δημιουργία κατάλληλων πολιτικών logistics.
Και αν όσα ως ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ επισημαίνουμε για το πως οι υπάρχοντες πόροι από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα έπρεπε να είχαν αξιοποιηθεί, τα ίδια έχουμε επαναλάβει για τα προγράμματα που έρχονται, το ΕΣΠΑ 2021-27 και το ΕΠΑ 2021-25. Τι κάνει η Περιφερειακή Αρχή για να προετοιμάσει το μέλλον. ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΑ.
Όμως για να γίνουν αυτά χρειάζεται διαφορετική θεώρηση όχι μόνο της έννοιας της ανάπτυξης αλλά και της έννοιας της πολιτικής. Με χαϊδέματα πλάτης και αυτιών μοιράζοντας ….πατάτες, ψήφοι κερδίζονται, εκλογές κερδίζονται αλλά όχι η ανάπτυξη.
