Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Απόψεις>>Γ. Πέππας: Εάν ο Αριστοτέλης Ηταν Χειρουργός | Η Φρόνηση στην Γνώση της Χειρουργικής

banner roots

Γ. Πέππας: Εάν ο Αριστοτέλης Ηταν Χειρουργός | Η Φρόνηση στην Γνώση της Χειρουργικής
25.02.2023 | 16:57

Γ. Πέππας: Εάν ο Αριστοτέλης Ηταν Χειρουργός | Η Φρόνηση στην Γνώση της Χειρουργικής

Συντάκτρια:  Δέσποινα Βασιλειάδου
Κατηγορία: Απόψεις

Γράφει ο χειρουργός Γ. Πέππας

“Οι ηγέτες θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να θεωρούν τι είναι κατάλληλο κατά περίσταση όπως συμβαίνει στην ιατρική’’- Αριστοτέλης

Πότε ένας χειρουργός είναι έτοιμος για ανεξάρτητη άσκηση της Χειρουργικής?  Πώς μπορούμε να πούμε και πώς να διευκολύνουμε αυτή την εξέλιξη? Παρά την επί έτη διαβούλευση και έρευνα επί του θέματος, οι απαντήσεις δεν υπάρχουν.  Αν και η θεωρητική γνώση και η χειρουργική τεχνική μπορεί να αποκτηθούν με βάση ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα και να πιστοποιηθούν με εξετάσεις, εν τούτοις ολοκληρωμένοι χειρουργοί γνωρίζουν καλά ότι η γνώση και τεχνική ικανότητα δεν αρκούν για να θεωρηθεί ένας χειρουργός αυτάρκης.  Τι είναι αυτό που διακρίνει τον αυθεντικό ειδήμονα – τον ιατρό που εμπιστεύεται κάποιος, τον σοφό δάσκαλο, τον πραγματικά «ευγενή» χειρουργό?Πιστεύουμε ότι το πλείστον αυτής της διάκρισης οφείλεται στην παρουσία μιάς ειδικής γνώσης που ευρίσκεται έξω από την παραδοσιακή αίσθηση της έρευνας και της εκπαίδευσης : στην φρόνηση.

ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΗΣΗ

Πριν από περισσότερα από 2300 χρόνια ο Αριστοτέλης πρότεινε 3 διακριτές αρετές της διανόησης ή κατηγορίες της γνώσης, ήτοι την επιστήμη, την τέχνη και την φρόνηση.  Η επιστήμη και η τέχνη είναι οικείες στους χειρουργούς.  Η επιστήμη είναι γνώση που αποκτάται με τον καιρό με αναλυτική μεθοδολογία και είναι εκτός πλαισίων επιστημονική γνώση.  Η επιστήμη ανευρίσκεται στην χειρουργική έρευνα και τέτοια παραδείγματα αποτελούν η βασική ιατρική έρευνα που μελετά την επίδραση του μικροβιώματος, η κλινική έρευνα για την ανεύρεση παραγόντων που επάγουν την επούλωση και η εκπαιδευτική έρευνα που εξετάζει την αξιοπιστία των μεθόδων εκτίμησης.  Η τέχνη είναι η γνώση της κατασκευής και της δημιουργίας καθώς επίσης και η εφαρμογή τεχνικής εμπειρίας και ικανοτήτων για την επίτευξη συγκεκριμένου στόχου.  Η τέχνη είναι συχνή στην χειρουργική έρευνα, όπως φαίνεται από την ανάπτυξη και διάδοση νέων χειρουργικών τεχνικών.

Η φρόνηση δεν έχει σύγχρονη ετυμολογική προέλευση, αλλά αναγνωρίζεται σαν έννοια πρακτικής σοφίαςκαι εφαρμογής.  Πιο αυστηρά ομιλώντας, η φρόνηση μπορεί να γίνει κατανοητή σαν γνώση που αφορά επιλογές εντός πλαισίου σε καταστάσεις που δεν διέπονταιαπό καθολικούς κανόνες και το πώς αυτές οι επιλογές αλληλεπιδρούν με τις αξίες.  Η φρόνηση είναι μία πλευρά γνώσηςπου είναι απαραίτητη για μία γεμάτη και χαρούμενη ζωή.  Βλέπουμε φρόνηση σε αυτούς που εκτιμούμε σαν δάσκαλους και αυθεντίες.  Hγνώση διά της φρόνησης είναι η γνώση που ένας χειρουργός χρειάζεται για να υπάρχει απλά σαν βιρτουόζος της χειρουργικής.  Είναι επίσης η ικανότητα να προσλαμβάνει την παγκόσμια επιστημονική γνώση του ανθρωπίνου σώματος και να την συνδιάζει με την τεχνική ικανότητα να αποκαταστήσει την βλάβη του σώματος και τέλος να λάβει αποφάσεις για το πώς να το πετύχει αυτό σε περίπλοκες καταστάσεις.  Είναι η αποκτηθείσα ικανότητα να κάνει κάποιος επιλογές ως προς την ταυτότητα του σαν χειρουργός και το να κατανοήσει πως οι αξίες του καθενός σχετίζονται με τις αξίεςτης κοινωνίας, του νοσοκομείου και του συγκεκριμένου ασθενούς. Ησαφής αναγνώριση και καλύτερη κατανόηση της φρονητικής  γνώσης στην χειρουργική διευκολύνει την ανάπτυξη των χειρουργών ώστε να προετοιμάζονται καλύτερα για να δρουν και μαθαίνουν ανεξάρτητα.  

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Υπάρχει ένα πρόβλημα με την απόκτηση της φρονητικής γνώσης : δεν μπορεί να διδαχθεί.  Κατά τον Αριστοτέλη χρειάζεται εμπειρία : «Αν και ο νέος μπορεί να έχει ικανότητες στην γεωμετρία και τα μαθηματικά,… δεν θεωρούμε ότι ένας νέος μπορεί να έχει φρόνηση, διότι αυτό περιλαμβάνει την γνώση συγκεκριμένων πραγμάτων και αυτό πηγάζει από την εμπειρία που ένας νέος δεν κατέχει».  Με αυτή την έννοια, η φρόνηση είναι παρόμοια με την σιωπηλή γνώση που θεσπίζεται αλλά δεν διατυπώνεται και που επίσης αποκτάται με την εμπειρία της ζωής.  Κατά την άποψη μας, η σιωπηλή γνώση περιλαμβάνει στοιχεία τέχνης και επιστήμης που μαθαίνονται και εφαρμόζονται χωρίς συνειδητή σκέψη.  Η φρόνηση, αντίθετα, περιλαμβάνει ορθές κρίσεις για το πώς να εφαρμοστεί αυτή η εμπειρία.  Επιπλέον, τόσον η γνώση, όσο και η επίδειξη φρόνησης μπορεί να γίνουν σαφέστερες.  Αν και οι ερευνητές και εκπαιδευτές δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι οι εκπαιδευόμενοι αναγνωρίζουν και μαθαίνουν από σημαντικές εμπειρίες, εν τούτοις δεν είμεθα αδύναμοι στην προαγωγή της φρόνησης.  Ειδικά, μπορεί να παρασχεθεί στους χειρουργούς μία βάση καθώς και εργαλεία, ώστε όταν η εμπειρία επέλθει, τότε να αναγνωρίζουν την στιγμή καιαποτελεσματικά να αποκτούν φρονητική γνώση.

Η χειρουργική επιστήμη και τέχνη διαθέτουν σταθερές βάσεις, λόγω πολυετούς έρευνας.  Ηέρευναπουαφοράτηνφρόνησηείναιαντιθέτωςσπάνια.  Πωςπράγματιείναιηέρευναπουαφοράτηνφρόνηση?  Επειδή η φρονητική γνώση περιλαμβάνει την λήψη αποφάσεωνεπι τη βάσει προσωπικών και συναφών παραγόντων όπου δεν υπάρχει πάντα μία σωστή απάντηση, η παρουσία της φρονητικήςγνώσης συχνά περιλαμβάνει έναν οδηγό για την ερμηνεία και την καθοδήγηση των εμπειριών.  Για παράδειγμα, μία μελέτη για την διερεύνηση του πωςέμπειροι χειρουργοί ανταπεξέρχονται κάποια διεγχειρητικά λάθη, αναγνώρισε ένα πλαίσιο από 5 βήματα (σταμάτα, μίλησε με την ομάδα σου, πάρε βοήθεια, προγραμμάτισε, προχώρα με επιτυχία) για την επιτυχή έκβαση. 

Ερευνα για την συλλογική λήψη αποφάσεων από χειρουργούς, παρέχει έναν άλλο οδηγό που αναλύει παράγοντες όπως τους αντιμετωπίζει ο γιατρός (υπολογισμός κινδύνου, δείκτες κινδύνου, προγνωστικά νομογράμματα) και όπως τους αντιμετωπίζει ο άρρωστος (καθοδήγηση ασθενούς, βοήθεια λήψης αποφάσεων, διασάφηση αξιών).  Εννοιολογικοί οδηγοί που προέρχονται εκτός χειρουργικής, όπως η αιτιολογημένη αντιμετώπιση και ένας κύριος Οδηγός Σπουδών, μπορεί να παρέχουν συμπληρωματική καθοδήγηση γιαανάπτυξη έρευνας σχετικά με την φρόνηση.  Η αιτιολογημένη αντιμετώπιση ρίχνει το φως στην δυναμικήεξαρτώμενη από πλαίσιο διεργασίας και δημιουργίας ενός εξατομικευμένου πλάνου αντιμετώπισης.  Αν και οι μέχρι τώρα περιγραφές εστιάζονται στην από γραφείου φροντιδα, εμείς οραματιζόμαστε ότι η ιδέα της αιτιολογημένης αντιμετώπισης μπορεί να ισχύει και στην διεγχειρητικήκαι περιεγχειρητική  λήψη αποφάσεων επίσης.  Ο υφιστάμενος Οδηγός Σπουδών οριζει σαν προσαρμοστική εμπειρία την ευελιξία λήψης αποφάσεων, όταν οι συνήθεις πρακτικές αποτυγχάνουν, την ικανότητα να αντικρουστούνδιάφορες παραδοχές και να τεθεί το πρόβλημα σε νέες βάσεις.  Ο Οδηγός Σπουδών είναι, πιστεύουμε, η κυρία αιτία για την ανάπτυξη της φρονητικής γνώσης στους εκπαιδευόμενους.  

Θεωρούμε ότι η φρόνηση αποκτάται σε καθοριστικές στιγμές ή σημεία καμπής κατά την καριέρρα ενός χειρουργού.  Μερικά σημεία καμπής είναι μεμονωμένα, αξέχαστα, δυνατά συμβάματα, όπως συνομιλίες με ασθενείς που πάνε στραβά, διεγχειρητικές επιπλοκές και διέγερση της δυναμικής της ομάδας.  (Πίνακας 1 γιαεπιπλέονπαραδείγματα).  Τέτοιες εμπειρίες συχνά προκύπτουν από καταστάσεις με υποβέλτιστες εκβάσεις, που σε αδειάζουν γνωστικά και συναισθηματικά, και τυπικά «πιάνουν» τον απροετοίμαστο χειρουργό αιφνιδιασμένο.  Εκλαμβάνονταιέτσισαναρνητικές παρεκκλίσεις και σπάνια αναλύονται επαρκώς ούτε συζητούνται αναλυτικά.  Και όμως αυτές είναι ακριβώς οι στιγμές όπου η ανάπτυξη της φρόνησης μπορεί να συμβεί και πρέπει να ενθαρρύνεται.  

Αλλα σημεία καμπήςείναι κατά περίπτωση λιγότερο δραματικά, αλλά αθροιστικά εξ ίσου ή περισσότερο σημαντικά.Τέτοιες είναι οι καθημερινές αποφάσεις που προσδιορίζουν μία καριέρρα-ενέργειες συχνά επαναλαμβανόμενες που φαίνονται αδιάφορες, αλλά στην πραγματικότητα έχουν μακροχρόνια επίδραση.  Τέτοιες είναι αποφάσεις για το πώς να δημιουργηθεί ένα πλάνο κλινικών διαδικασιών ή το πώς να δημιουργηθεί μία σχέση μέντορα.  Ανεξαρτήτως χρονικού προσδιορισμού και έντασης σημεία καμπής είναι περιστάσεις για τις οποίες δεν υπάρχει μία και μοναδική λύση.  Διερευνώντας την φρονητική γνώση στην χειρουργική θα αναγνωρίσουμε τηνπαγκόσμια φύση συχνά παραβλεπομένων, πλην όμως σημαντικών εμπειριών, θα ενθαρρυνθεί η απόκλιση από τα συνήθη και θα παρασχεθεί ευρύτερο πεδίο για την πραγμάτωση των επαγγελματικών στόχων.  

Ηδιδασκαλίατέτοιωνστιγμώνθαείναιμίαπρόκληση.  Θα χρειαστεί ταπεινότητα, υπομονή και αποδοχή σφαλερότητας.Οι στιγμές που είναι καθοριστικές για ένα εκπαιδευόμενο μπορεί να είναι ανιαρές, πολύ-επαναλαμβανόμενες ή χωρίς ενδιαφέρον για ένα έμπειρο χειρουργό.  Πάντως, κεφαλαιοποιώντας σε τέτοιες στιγμές – ρίχνοντας το εγώ μας και βρίσκοντας συναρπαστική την διδασκαλία – μπορεί να θεωρηθεί σαν μία ηθική αναγκαιότητα για την αποτελεσματική σχέση δασκάλου-μαθητή.  Ο στόχος της φρονητικήςεκπαίδευσης δεν είναι να διδάξει τον δρόμο, αλλά να δοθεί ένας «τυφλοσούρτης» έτσι ώστε ο «γηράσκων και διδασκόμενος» χειρουργός να μην χρειάζεται να διαβαίνει κάθε φορά εντελώς άγνωστα μονοπάτια.  

Συχνάλέγεταιότιηχειρουργικήείναιέναευγενέςεπάγγελμα.  Εάν αυτό είναι αληθές, τότε αυτή η ευγενικότης βασίζεται σε 3 αρετές: την επιστήμη, την τέχνη και την φρόνηση.  Υπάρχουνπολλοίκαλοίχειρουργοί.  Πιστεύουμε ότι η βαθείαφρονητική γνώση είναι πραγματικής σημασίας για την ύπαρξη χαρούμενων, «ευγενών» χειρουργών.  Αναγνωρίζοντας, ερευνώντας και ενθαρύνοντας την φρόνηση ελπίζουμε ότι θα διευκολύνει την αυτόνομη ανάπτυξη των χειρουργών.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το