Τα βασικά σηµεία δράσης που περιλαµβάνονται στο πόρισµα της επιτροπής για την εθνική στρατηγική απέναντι στη βία των ανηλίκων παρουσιάζει σήµερα η «Κ».
Συνολικά προτείνονται 160 µέτρα, όπως προσαρµογή των προγραµµάτων σπουδών, εκπαίδευση και ενηµέρωση δασκάλων, αλλά και συµφωνία του υπουργείου Παιδείας µε τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για ασθενές σήµα ∆ιαδικτύου και αδυναµία πρόσβασης σε µέσα κοινωνικής δικτύωσης εντός και γύρω από τα σχολεία.
Σε ένα ολιστικό σχέδιο για την αντιµετώπιση της βίας και της παραβατικότητας των ανηλίκων έχει καταλήξει η Επιτροπή Σοφών που είχε συσταθεί τον περασµένο Φεβρουάριο από τον πρωθυπουργό. Οι ειδικοί κατέληξαν σε ένα πόρισµα εκατοντάδων σελίδων, που περιλαµβάνει συγκεκριµένες προτάσεις µέτρων για όλους τους εµπλεκόµενους φορείς της πολιτείας – σχολείο, κοινωνικές υπηρεσίες, αστυνοµία, ∆ικαιοσύνη και τα αρµόδια υπουργεία. Το κείµενο της εθνικής στρατηγικής, που αναµένεται να παραδοθεί τις επόµενες ηµέρες στον πρωθυπουργό, παρουσιάζει σήµερα η «Κ».
Η στρατηγική εστιάζεται στις πέντε βασικές µορφές βίας µε τις οποίες µπορεί να βρεθεί αντιµέτωπος ένας ανήλικος: στην ενδοοικογενειακή, στη διαδικτυακή και την κοινοτική βία, στον ενδοσχολικό εκφοβισµό και στην ένδικη παραβατικότητα. Συνολικά προτείνονται 160 µέτρα-δράσεις, το χρονοδιάγραµµα υλοποίησης των οποίων ορίζεται µε σαφήνεια σε τρία χρονικά στάδια: έως το 2026, έως το 2028 και έως το 2030. Εµπλέκει τους φορείς εννέα υπουργείων –Παιδείας, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Προστασίας του Πολίτη, ∆ικαιοσύνης, Υγείας, Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης, Πολιτισµού, Εργασίας, Μετανάστευσης και Ασύλου–, οι οποίοι πρέπει να συντονιστούν ώστε να µη χαθεί ο χρόνος, όπως συµβαίνει συνήθως στην Ελλάδα – µία ακόµη πρόκληση. Πυρηνικό σηµείο για την πρόληψη της βίας των ανηλίκων είναι η οικογένεια, και γύρω από αυτήν ένα πλήθος φορέων και υπηρεσιών –από το σχολείο έως την αστυνοµία, από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας έως τους δήµους– θα πρέπει να εφαρµόσει το πλαίσιο των στρατηγικών στόχων.
Την επιτροπή απαρτίζουν οι Βασιλική Αρτινοπούλου ως επικεφαλής (καθηγήτρια Εγκληµατολογίας, Πάντειο Πανεπιστήµιο, εµπειρογνώµων ΟΗΕ), Βασιλική Γεωργιάδου (καθηγήτρια Πολιτικών Επιστηµών, Πάντειο Πανεπιστήµιο), Θωµάς Μπαµπάλης (καθηγητής Παιδαγωγικής και ∆ιά Βίου Μάθησης, ΕΚΠΑ), Aγάπη Κανδυλάκη (καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας και Πολυπολιτισµικότητας, ∆ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης), Βασίλης Βαµβακάς (αν. καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας, ΑΠΘ), Κωνσταντίνος Πατσάκης (αν. καθηγητής Πληροφορικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Κυβερνοασφάλειας, Πανεπιστήµιο Πειραιώς), Αθανάσιος Αλεξανδρίδης (ψυχίατρος-παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής) και Παρασκευή Ζαγούρα (δρ Νοµικής Σχολής ΕΚΠΑ, πρόεδρος Συνδέσµου Επιµελητών Ανηλίκων Ελλάδος).
ΕΝ∆ΟΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ 47 προτάσεις
Αναδιαµορφώστε τη σχολική τάξη, προσαρµόστε τα προγράµµατα σπουδών, δηµιουργήστε νέο σχολικό περιβάλλον, εκπαιδεύστε τους εκπαιδευτικούς να διαχειρίζονται καταστάσεις σχολικού εκφοβισµού. Βάζει δύσκολα η επιτροπή στο υπουργείο Παιδείας, στο οποίο πέφτει και το βάρος υλοποίησης των µέτρων. Ενδεικτικά, προτείνονται:
• Σύνταξη ή αναθεώρηση ή τροποποίηση των αναλυτικών προγραµµάτων µε στόχο την πρόληψη και την αντιµετώπιση του ενδοσχολικού εκφοβισµού και την προώθηση της έννοιας του ενεργού πολίτη, µε ταυτόχρονη επιµόρφωση των εκπαιδευτικών.
• Στελέχωση των σχολικών µονάδων µε σταθερό προσωπικό (εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί).
• Εισαγωγή του θεσµού του σχολικού συµβούλου, µε τον παρεµβατικό ρόλο και τα καθήκοντα που έχει στις αγγλοσαξονικές χώρες και στην Κύπρο.
• Εµπλοκή των ίδιων των µαθητών στην αντιµετώπιση του προβλήµατος. Γι’ αυτό οι µαθητές πρέπει να εκπαιδευτούν στις αρχές και στα σήµατα της σχολικής διαµεσολάβησης, ώστε να γίνουν «διαµεσολαβητές οµοτίµων/οµηλίκων».
• Συµφωνία του υπουργείου Παιδείας µε τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για ασθενές σήµα ∆ιαδικτύου, µειωµένη ταχύτητα και αδυναµία πρόσβασης σε µέσα κοινωνικής δικτύωσης εντός και γύρω από κάθε σχολική µονάδα της χώρας, µε στόχο τον περιορισµό της χρήσης των κινητών τηλεφώνων από τους µαθητές στο σχολείο.
• ∆ιαµόρφωση ενός φροντισµένου οργανωτικού-φυσικού περιβάλλοντος (π.χ. διάταξη θρανίων, έπιπλα) για προσαρµογή στις ανάγκες, τις ικανότητες, τις ιδιαιτερότητες και τις προτιµήσεις όλων ανεξαιρέτως των µαθητών.
• Προσεκτική εφηµερία, ιδίως σε µέρη του σχολείου που θεωρούνται λιγότερο ασφαλή, µε µεγάλο µαθητικό πληθυσµό, υψηλή ιδιωτικότητα και «τυφλά σηµεία» (π.χ. τουαλέτες, προαύλιο, εσωτερικοί διάδροµοι).
• Τυποποίηση και απλοποίηση διαδικασιών ως προς την καταγραφή, παρακολούθηση και διαχείριση του φαινοµένου και εκπαίδευση όλων των µελών του σχολείου.
• ∆ηµιουργία χώρων στα σχολεία για ατοµικές συζητήσεις του θύτη µε τον εκπαιδευτικό ή την υπεύθυνη διεπιστηµονική οµάδα.
• Τακτική επικοινωνία και συνεργασία σχολείου-οικογένειας, µε σκοπό τη γνωριµία και τη µεταξύ τους ενηµέρωση και ανταλλαγή πληροφοριών για τον εντοπισµό δυνητικών περιστατικών ή/και την από κοινού αντιµετώπισή τους.
• Προώθηση της συµµετοχής των γονέων/ασκούντων την επιµέλεια παιδιών στη σχολική ζωή µε διάφορους τρόπους (π.χ. οδηγοί µε πληροφορίες, σύνταξη επιστολών στη µητρική γλώσσα) και εµπλουτισµός της ιστοσελίδας του σχολείου µε υλικό ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης (π.χ. βίντεο των µαθητών για δράσεις σχετικές µε τον εκφοβισµό).
• Σαφής κατανοµή των αρµοδιοτήτων των εκπαιδευτικών, συµβούλων σχολικής ζωής, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών – προκειµένου να αντιµετωπιστεί το σύνηθες πινγκ πονγκ ευθυνών.
ΕΝ∆ΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ 11 προτάσεις
Το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας έχει το κύριο βάρος για την εφαρµογή του στρατηγικού σχεδίου για την αντιµετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Ενδεικτικά, η επιτροπή προτείνει:
• Ενηµέρωση και εκπαίδευση των γονέων και κηδεµόνων για την αποφυγή βίαιων συµπεριφορών µεταξύ τους που επηρεάζουν το παιδί.
• ∆ηµιουργία οµάδων υποστήριξης για γονείς µε στόχο την αποτελεσµατική διαχείριση των ενδοοικογενειακών εντάσεων και συγκρούσεων.
• Ενίσχυση των κέντρων φιλοξενίας για τα θύµατα.
• Ανάπτυξη προγραµµάτων θεραπείας και αποκατάστασης για την οικειοθελή ένταση των δραστών.
• Παροχή υπηρεσιών νοµικής, ψυχολογικής και κοινωνικής υποστήριξης σε παιδιά θύµατα. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται και στην εκπαίδευση και εποπτεία των επαγγελµατιών. Στο πλαίσιο αυτό προτείνονται:
• Υποχρεωτική εκπαίδευση και συνεχιζόµενη κατάρτιση επαγγελµατιών υγείας, κοινωνικών λειτουργών, δικαστικών λειτουργών και αστυνοµικών σχετικά µε α) την αναγνώριση και διαχείριση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας µε αποφυγή δευτερογενούς θυµατοποίησης, β) τη χρήση κατάλληλων πρωτοκόλλων για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων µε αποφυγή δευτερογενούς θυµατοποίησης, γ) την ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας µε τα θύµατα, δ) τα νοµικά πλαίσια και τους µηχανισµούς προστασίας των θυµάτων.
• Ανάπτυξη προγραµµάτων εποπτείας επαγγελµατιών που παρέχουν ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες στα θύµατα µε στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των επαγγελµατιών, τη συνεχιζόµενη εκπαίδευση, τη διασφάλιση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών, την επικαιροποίηση/αναδιαµόρφωση εργαλείων παρέµβασης.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΒΙΑ 38 προτάσεις
Στο υπουργείο Εσωτερικών, στην τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και στην αστυνοµία, στα πανεπιστήµια, στην Εκκλησία και σε µη κυβερνητικές οργανώσεις πέφτει το βάρος για την αντιµετώπιση περιστατικών βίας στην κοινότητα, στα πάρκα, στους χώρους άθλησης. Ρόλο µπορούν να αναλάβουν και οι αθλητές, αλλά και οι ινφλουένσερ. Ενδεικτικά, η επιτροπή προτείνει:
• Ανάπτυξη προγραµµάτων ενδυνάµωσης της οικογένειας, συµβουλευτικής γονέων και ενίσχυσης του γονεϊκού ρόλου (οικογενειακός προγραµµατισµός, βιωµατικές σχολές γονέων, webinars κ.λπ.), σε συνεργασία µε ειδικούς επιστήµονες και φορείς της κοινότητας.
• Ανάπτυξη των τοπικών προγραµµάτων πρόληψης της βίας, ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης, στο πλαίσιο της δικτύωσης των υπηρεσιών κοινωνικής πολιτικής µε άλλες διευθύνσεις του δήµου, µε άλλες υπηρεσίες συναρµόδιων υπουργείων (Υγείας, Παιδείας κ.λπ.) και µε φορείς της κοινωνίας των πολιτών και ανάπτυξη διαδηµοτικών πρωτοβουλιών (στέκια νέων, εργαστήρια νέων, αθλητικές δραστηριότητες, καλλιτεχνικά φεστιβάλ κ.λπ.).
• Εκπαίδευση παιδιών στην αναγνώριση του βίαιου οπαδισµού ως αντικοινωνικής συµπεριφοράς (πρόγραµµα «Ανα-γνωρίζω και καταδικάζω τη βία»).
• Επιµόρφωση γονέων και εκπαιδευτικών στην επεξεργασία στάσεων και αντιλήψεων που καλλιεργεί ο βίαιος οπαδισµός (πρόγραµµα «Απο-δοµώ τη βία»).
• Εµπλοκή δηµοφιλών προσώπων από τον χώρο του αθλητισµού και του ολυµπισµού (ινφλουένσερ, Youtubers) στις καµπάνιες κατά της αθλητικής βίας.
∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΑ 13 προτάσεις
Ενεργό ρόλο αναλαµβάνουν για την αντιµετώπιση της διαδικτυακής βίας τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Υγείας, σε συνεργασία µε τα υπουργεία Παιδείας και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Ενδεικτικά, η επιτροπή προτείνει:
• ∆ηµιουργία ειδικών εκπαιδευτικών προγραµµάτων σε σχολεία και κέντρα νεότητας για την ασφάλεια στο ∆ιαδίκτυο.
• Εξάσκηση δεξιοτήτων στα παιδιά για την αναγνώριση και αποφυγή κινδύνων στο ∆ιαδίκτυο (σεµινάρια, διαδικτυακά παιχνίδια εκµάθησης κ.λπ.).
• Εγκατάσταση και εκπαίδευση στη χρήση γονικών ελέγχων για την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών και τον αποκλεισµό πρόσβασης σε ιστότοπους µε παράνοµο και ακατάλληλο περιεχόµενο.
• «Internet µε επίβλεψη»: Εκπαίδευση γονέων στη θέσπιση κανόνων και χωροχρονική οριοθέτηση χρήσης του ∆ιαδικτύου από παιδιά.
• Εκπαίδευση γονέων για την αναγνώριση κινδύνων διαδικτυακής βίας και παροχή προσβάσιµων πληροφοριών για τις νοµικές οδούς και τις υπηρεσίες υποστήριξης.
• Προώθηση ψηφιακού αλφαβητισµού µέσω κρατικών µηχανισµών για την ενίσχυση της επίγνωσης των κινδύνων που αντιµετωπίζουν τα παιδιά στον κυβερνοχώρο (cyberbullying, σεξουαλική εκµετάλλευση κ.λπ.).
• Τακτική παροχή διαδικτυακών σεµιναρίων (webinars) και πρακτικών εργαστηρίων σε εκπαιδευτικούς και επαγγελµατίες σχετικά µε τις µεθόδους αναγνώρισης και παρέµβασης σε περιστατικά διαδικτυακής κακοποίησης παιδιών.
• Εκπαίδευση στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων: εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και επαγγελµατιών στη σωστή συλλογή, διασφάλιση και διαχείριση ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων για περιστατικά διαδικτυακής βίας και εκµετάλλευσης παιδιών.
• ∆ηµιουργία εκπαιδευτικών και θεραπευτικών προγραµµάτων για παιδιά που εκδηλώνουν βία ή επιβλαβή σεξουαλική συµπεριφορά ή εξάρτηση στο ∆ιαδίκτυο.
• ∆ηµιουργία συστήµατος παρακολούθησης της διαδικτυακής βίας.
ΕΝ∆ΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 49 προτάσεις
Στόχος είναι η ορθή απονοµή της δικαιοσύνης και η κοινωνική ένταξη του ανήλικου παραβάτη. Σε αυτό το πεδίο, ιδιαίτερο βάρος έχει το υπουργείο ∆ικαιοσύνης, ενώ εµπλέκονται και τα υπουργεία Εργασίας, Πολιτισµού και Μετανάστευσης (πλην του Παιδείας). Ενδεικτικά, η επιτροπή προτείνει:
• Πλήρη εφαρµογή των αναµορφωτικών και θεραπευτικών µέτρων που έχουν θεσµοθετηθεί µε τον νόµο 3189 από το 2003 και που εφαρµόζονται πληµµελώς ή καθόλου (µε σειρά προτεραιότητας): της κοινωφελούς εργασίας, της φοίτησης σε σχολές επαγγελµατικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης, παρακολούθησης κοινωνικών και ψυχολογικών προγραµµάτων.
• Οργάνωση νέων αναµορφωτικών µέτρων όπως η παρακολούθηση ειδικών εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραµµάτων, καθώς και συµµετοχή σε αθλητικά προγράµµατα και σωµατεία.
• Επιµόρφωση αστυνοµικών και σωφρονιστικών υπαλλήλων. Θεωρητική και βιωµατική εκπαίδευση στις δικονοµικές εγγυήσεις και στη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη και επικοινωνία: υποχρεωτική επιµόρφωση κατά την ανάληψη καθηκόντων στη δικαιοσύνη ανηλίκων, συνεχιζόµενη θεωρητική και βιωµατική επιµόρφωση.
Πηγή: Kathimerini.gr
