Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Επιλεγμένα>>Στρατηγικές αντιμετώπισης – τροποποίησης της προβληματικής συμπεριφοράς

banner roots

Στρατηγικές αντιμετώπισης – τροποποίησης της προβληματικής συμπεριφοράς
19.05.2018 | 14:20

Στρατηγικές αντιμετώπισης – τροποποίησης της προβληματικής συμπεριφοράς

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Επιλεγμένα

Γράφει η Πηνελόπη Τσακανίκα

Στρατηγικές αντιμετώπισης – τροποποίησης της προβληματικής συμπεριφοράς

Σύμφωνα με τον Watson, όλη η συμπεριφορά του ατόμου (σκέψεις και συναισθήματα) είναι αποτέλεσμα μάθησης που προέρχεται από την αλληλεπίδραση του με το άμεσο περιβάλλον του (οικογένεια, σχολείο, φίλοι κ.λπ. Για το λόγο αυτό επιδέχονται τροποποίησης μέσα από την εφαρμογή μιας σειράς στρατηγικών.

Ως επικρατέστερες στρατηγικές προς αυτήν την κατεύθυνση θεωρούνται οι Συμπεριφοριστικές, αν και κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί μια σωρεία παρεμβάσεων βασισμένες στις ανάλογες προσεγγίσεις (Γνωστικές, Ψυχοκοινωνικές, Οικοσυστημικές, Ανθρωπιστικές κ.α.).

Συμπεριφορικές τεχνικές προσέγγισης

Οι πιο σημαντικές τεχνικές τροποποίησης της προβληματικής συμπεριφοράς σύμφωνα με την Συμπεριφοριστική Θεωρία είναι η θετική ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς, κάθε φορά που αυτή εμφανίζεται, η αρνητική ενίσχυση μιας ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, η υπερδιόρθωση, η προσωρινή απομάκρυνση, η σταδιακή διαμόρφωση, η παροχή αμοιβών, η ανάλυση έργου, το αμοιβαίο συμβόλαιο συμπεριφοράς ή συμβολαίου τιμής και συναντίληψης (Στασινός,2013), η εκπαίδευση στην αυτοκαθοδήγηση, το παιχνίδι ρόλων, η διδασκαλία εναλλακτικών τρόπων συμπεριφοράς, η τιμωρία, η θεραπεία της αποστροφής, που αποτελεί μέρος των τεχνικών αμοιβαίας παρεμπόδισης (Πιάνος, 2003) και μια πληθώρα άλλων τεχνικών ως αποτέλεσμα εξέλιξης των συμπεριφορικών τεχνικών, καθώς τέθηκαν υπό ευρεία εφαρμογή στο πέρασμα των χρόνων τόσο από τους ψυχολόγους όσο και από τους εκπαιδευτικούς που επιζητούσαν μια άμεση λύση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς.

Επιλογή στρατηγικών παρέμβασης από μέρους του εκπαιδευτικού

Ο εκπαιδευτικός κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην αντιμετώπιση των προβληματικών συμπεριφορών. Ωστόσο πριν προχωρήσει στην υιοθέτηση και εφαρμογή συγκεκριμένων τεχνικών, θα πρέπει πρώτα να συλλέξει μια σειρά σημαντικών πληροφοριών, σχετικών με τον μαθητή, που δύνανται να τον βοηθήσουν στη δόμηση ενός πλαισίου αποτελεσματικής παρέμβασης. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνά ότι η διαδικασία αυτή απαιτεί υπομονή, επιμονή και ψυχραιμία.

Σημαντικές πληροφορίες πριν την επιλογή των στρατηγικών

Ως σημαντικές πληροφορίες προς την παραπάνω κατεύθυνση θεωρούνται: οι πληροφορίες που θα προκύψουν από τη σύνταξη του ιστορικού του παιδιού (σύντομη περιγραφή όλων των σημαντικών γεγονότων από τη γέννηση του μέχρι την ηλικία που βρίσκεται, προφίλ οικογένειας, το μαθησιακό του προφίλ, αντιμετώπιση προβληματικών συμπεριφορών στο πλαίσιο αυτών από τους τότε εκπαιδευτικούς κ.λπ.), η συχνότητα εμφάνισης της προβληματικής συμπεριφοράς, η ένταση εμφάνισης της, το πλαίσιο που παρουσιάζεται, ο χώρος και ο χρόνος, πιθανές συμπεριφορές που πυροδοτούν την συγκεκριμένη αντίδραση, καθώς σύμφωνα με τις συμπεριφορικές θεωρήσεις κάθε δράση φέρει και την ανάλογη αντίδραση.

Επιλογή στρατηγικών και τεχνικών παρέμβασης

Αφού ο εκπαιδευτικός λάβει υπόψιν του τα προαναφερθέντα, θα προβεί στην επιλογή των καταλληλότερων και αποτελεσματικότερων τεχνικών. Οι πιο συνήθεις και αποτελεσματικές τεχνικές θεωρούνται οι εξής:

  • Διδασκαλία εναλλακτικών τρόπων συμπεριφοράς. Η διδασκαλία αυτή αποσκοπεί στην υιοθέτηση εναλλακτικών τρόπων αντίδρασης στις προβληματικές καταστάσεις, ως αποτέλεσμα προσωπικής σκέψης και επιλογής από μέρους του μαθητή..
  • Η τεχνική της σταδιακής διαμόρφωσης. Ο εκπαιδευτικός ενισχύει τον μαθητή κάθε φορά που πλησιάζει στην επιθυμητή συμπεριφορά
  • Η τεχνική της υπερδιόρθωσης. Στην περίπτωση εφαρμογής αυτής ο μαθητής θα πρέπει, αφενός, να αποκαταστήσει τα αποτελέσματα της συμπεριφορά του, αφετέρου, να προβεί στην υιοθέτηση των αποδεκτών συμπεριφορών.
  • Η τεχνική της σύνταξης αμοιβαίου συμβολαίου τιμής ή συναντίληψης. Έπειτα από διεξοδική συζήτηση, ο εκπαιδευτικός και ο μαθητής συνάπτουν ένα συμβόλαιο βάσει του οποίου καθορίζονται όλες οι επιθυμητές συμπεριφορές που θα πρέπει να εκδηλώνονται και από τους δυο εταίρους, αλλά και οι ποινές σε περίπτωση αθέτησής του. Το συμβόλαιο υπογράφεται και από τα δυο μέρη αλλά και από έναν μάρτυρα (Στασινός , 2013).

Σε κάθε περίπτωση ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να εναλλάσσει ή και να επιλέγει νέες τεχνικές, εάν αυτές που χρησιμοποιούνται δεν επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, μέσα στα χρονικά πλαίσια που έχουν προγραμματιστεί, αλλά και να βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία – επικοινωνία, με όλους εκείνους που έρχονται σε επαφή με το παιδί, όπως οι γονείς ή κάποιοι άλλοι ειδικοί που ασχολούνται με αυτό, οι συμμαθητές του και γενικότερα εκείνους που συνθέτουν το στενό περιβάλλον του.

_______________________

Η Πηνελόπη Τσακανίκα είναι Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εξειδικευμένη Επιμόρφωση σε θέματα Διδακτικών Παρεμβάσεων και Συμβουλευτικής Γονέων από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το

stenos400x400

 

youtube channel