Μετά, όλα άλλαξαν. Μόλις πάνε οι τιμές να ανέβουν, μπαίνουν τομάτες εισαγωγής και κρατούν χαμηλά τις τιμές. Τι συνέβη; Αυτό που έγινε είναι ότι άλλαξαν οι ποικιλίες τομάτας που καλλιεργούσαμε, καθώς και ο στόχος των παραγωγών για την παραγωγή τους.
Οι τομάτες παλαιότερα ήταν νόστιμες, αλλά μαλάκωναν εύκολα και δεν ταξιδεύανε. Επίσης, δεν είχαν ομοιόμορφη εμφάνιση. Όμως, οι καταναλωτές ήταν μαθημένοι στην εξαιρετική γεύση και όταν αγόραζαν πανέμορφες ομοιόμορφες τομάτες εισαγωγής, απογοητευόντουσαν τόσο πολύ από την κακή γεύση, που δεν αγόραζαν ξανά. Όλο το θέμα για τα τρόφιμα είναι η γεύση και το άρωμα και, σε πολύ μικρότερο βαθμό, η εμφάνιση.
Την δεκαετία του 1990, η αφθονία μεταναστών αγροτικών εργατών οδήγησαν την παραγωγή σε σημαντική ποσοτική αύξηση και τον ανταγωνισμό ψηλά. Ο ανταγωνισμός ανάγκασε τους παραγωγούς να ψάχνουν να βρουν πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών τους.
Η λύση που βρήκαν ήταν να αρχίσουν να παράγουν πιο όμορφες και πιο σκληρές τομάτες που κρατούσαν πολύ μετά την συγκομιδή. Τα κριτήρια ποιότητος άρχισαν να αλλάζουν. Η ομοιομορφία και η απουσία ψεγαδιών γίνανε πιο σημαντικά από την γεύση και το άρωμα.
Επί πλέον, καθώς οι άφθονοι και φθηνοί αγροτικοί εργάτες είχαν απομακρύνει τους παραγωγούς από τον λαχανόκηπο, χάθηκαν κρίσιμες τεχνικές γνώσεις, αλλά και το μεράκι που διέκρινε τους παραγωγούς. Τα περιβόλια δεχόντουσαν τόση φροντίδα όσο καταλάβαιναν οι μετανάστες εργάτες, που όλοι τους ερχόντουσαν από χώρες με πολύ πιο καθυστερημένη γεωργία. Οι παραγωγοί ήταν τώρα επιχειρηματίες και ασχολιόντουσαν πιο πολύ με την εμπορία παρά με την παραγωγή.
Την κατάσταση δεν βοήθησε καθόλου η είσοδος μοντέρνων υβριδίων στην παραγωγή. Ασφαλώς και υπήρχαν αρωματικά και εύγευστα υβρίδια (όχι στον ίδιο βαθμό, αλλά ικανοποιητικά). Όμως, οι παραγωγοί είχαν αρχίσει να απαιτούν υβρίδια με ομοιόμορφους, καλοτάξιδους καρπούς με μεγάλη διατηρησιμότητα. Αυτά τα κριτήρια, για διάφορους τεχνικούς λόγους, δεν συμβαδίζουν με την καλή γεύση και άρωμα.
Σήμερα, ανακαλύπτουμε ότι η Ελληνική γεωργία, λόγω της χρόνιας έλλειψης κεφαλαίων, δεν μπορεί να ανταγωνισθεί ευθέως την μεγάλη διεθνή παραγωγή με τις τεράστιες οικονομίες κλίμακος και την σχετική τεχνογνωσία. Πρέπει να βρούμε την δικιά μας μικρή αγορά (niche market), εκεί όπου οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν μπορούν να μας ανταγωνισθούν.
Και αυτή δεν είναι άλλη από την τοπική ποιοτική αγορά. Πρέπει να εστιασθούμε στην ποιοτική παραγωγή, αλλά με καινούργιο ορισμό της ποιότητος, που πρέπει να βασίζεται στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, αυτά που συνήθως κάνουν δύσκολη έως αδύνατη την μεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις, άρα και τις εισαγωγές. (Βεβαίως, πάντα θα υπάρχει και μία μερίδα παραγωγών που θα παράγει για την εξαγωγική αγορά με άλλα κριτήρια, πχ οι παραγωγοί της Ιεράπετρας).
Είναι όμορφη. Είναι άψογη. Είναι, όμως, γευστική σαν την διπλανή; Η ιδανική τομάτα θα ήταν αυτή στα αριστερά με το άρωμα και την γεύση της τομάτας στα δεξιά!Πρέπει να ξαναδώσουμε στις τομάτες μας την γεύση που είχαν παλιά. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως να ξανακαλλιεργήσουμε τις παλιές ποικιλίες ή υβρίδια. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε τα κριτήριά μας με τα οποία επιλέγουμε τις ποικιλίες ή υβρίδια. Θα πρέπει, όμως, να γίνει γρήγορα, καθώς, διεθνώς, ξεκινά ένα κίνημα στροφής προς αρωματικές εύγευστες τομάτες. Οι εταιρείες σπόρων συνεργάζονται με πανεπιστήμια και ερευνητικούς σταθμούς για να κατανοήσουν την γεύση.
Όταν αρχίσουν οι μεγάλοι παραγωγοί του εξωτερικού να παράγουν γευστικά προϊόντα, σε 5-10 χρόνια, τότε θα είναι αργά για τους Έλληνες παραγωγούς. Η δουλειά που πρέπει να γίνει είναι πολύ μεγάλη! Δεν είναι μόνον ότι έχουμε χάσει το παιχνίδι της γεύσης σε επίπεδο καταναλωτών, αλλά και οι παραγωγοί και οι συνάδελφοι γεωπόνοι, πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας. Οι συμβουλές των γεωπόνων δεν πρέπει να έχουν μόνο κριτήριο την παραγωγή αψεγάδιαστων καρπών, αλλά και την παραγωγή νόστιμων αρωματικών καρπών.
Ήδη η στροφή φαίνεται στους πρωτοπόρους της παραγωγής. Οι παραγωγοί αρχίζουν να νοιάζονται πολύ για την γεύση και το άρωμα. Κινήματα που έχουν ξεκινήσει από νέους παραγωγούς, όπως το Slow Food Thrace, που ξεκίνησε από την ακριτική Θράκη, προσπαθούν να επανεκπαιδεύσουν τους καταναλωτές, αλλά και τους παραγωγούς στις αξίες της ποιοτικής μικρής παραγωγής.Παρακολουθείτε τακτικά αυτή την στήλη, αλλά και το δίδυμό της, Λαχανόκηπος blog! Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω τις γνώσεις μου και να σας δίνω πρακτικές συμβουλές για το πώς θα παράγετε νόστιμες τομάτες και άλλα λαχανικά.
Πηγή: www.laxanokipos.com
