Παραγωγή - Τουρισμός – Περιβάλλον: ένα μέλλον για τη Λήμνο

Με ιδιαίτερη χαρά φιλοξενήσαμε τους εισηγητές των έξι θεματικών ενοτήτων του 1ου Συμποσίου και δουλέψαμε όλοι μαζί, τόσο στις ομάδες εργασίας, όσο και στις επισκέψεις σε χώρους και εγκαταστάσεις σχετικές με τα θέματα που μας απασχόλησαν.

Πεποίθηση και βάση όλων των προσπαθειών μας, άρα και του συμποσίου αυτού,  είναι πως ο τόπος αυτός οφείλει να στοχεύει σε δραστηριότητες με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη του.

Μία ανάπτυξη που κατά τη γνώμη μας πρέπει να στηρίζεται:

▪   στη σύγχρονη γνώση μέσα από σωστή κατάρτιση,

▪   στην ευαίσθητη αξιοποίηση και ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών πόρων που αποτελούν το συγκριτικό  μας πλεονέκτημα και μπορούν να συμβάλουν στην ήπια τουριστική ανάπτυξη,

▪   σε μία σύγχρονη, βιώσιμη  πρωτογενή παραγωγή και μεταποίηση που από κοινού μπορούν να συμβάλουν  καθοριστικά στην απασχόληση, στην ανταγωνιστικότητα επώνυμων προϊόντων, στη συνέχεια της παράδοσης, στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας του τόπου μας,

▪   σε σύμμετρες και μικρής κλίμακας παρεμβάσεις που διατηρούν τα χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας,

▪   στη δημιουργία δομών συνεργασίας /συνεκμετάλλευσης, αξιοποιώντας αθροιστικά, δυνάμεις/ πόρους και γνώση

▪  στην ενδυνάμωση εν τέλει της τοπικής οικονομίας και της τοπικής αυτοτέλειας.

Η μεγάλη προσέλευση, το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συμμετοχή όσων παρακολούθησαν τις εργασίες του Συμποσίου, επιβεβαιώνουν τόσο την αναγκαιότητα για τέτοιου είδους πρωτοβουλίες στο νησί μας όσο και την σοβαρότητα και υπευθυνότητα με την οποία πρέπει από την  πλευρά μας να συνεχίσουμε τις προσπάθειες που ξεκινήσαμε. 

Με στόχο την πληρέστερη ενημέρωσή σας, παραθέτουμε τα συμπεράσματα του Συμποσίου και τις προτάσεις των ομάδων εργασίας ανά θεματική ενότητα. Πιστεύουμε πως με τον τρόπο αυτό και με τις υποδείξεις και προτάσεις σας - που περιμένουμε στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. -  ανοίγει ένας διάλογος συνεχής και γόνιμος.

Ομάδας εργασίας θεματικής ενότητας  Τουρισμού

Εισηγητές :  Horst G. Hoenig και Παναγιώτης Γεωργιάδης

Συντονιστής : Ήβη Νανοπούλου

Σύντομες διαπιστώσεις - συμπεράσματα  Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το περιβάλλον αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα επιλογής προορισμού, καθώς προηγείται με 32% στις προτιμήσεις του κοινού έναντι του παράγοντα του πολιτισμού  που ακολουθεί με 25% και της διασκέδασης με έπεται με 16%.

Στην Ελλάδα, ο εσωτερικός τουρισμός έχει σημαντικά μειωθεί τα τελευταία χρόνια σε διάρκεια και κατανάλωση.  Επιδίωξη μας οφείλει να είναι η αύξηση του εισερχόμενου τουρισμού και πρωτίστως του ευρωπαϊκού. Προβλήματα του τουρισμού μας : (α) μαζικός τουρισμός, εξαρτώμενος από τους λίγους tour operators που πιέζουν ασφυκτικά για χαμηλές  τιμές , (β)  έμφαση στα 3 S (Sun - Sea - Sand), (γ) έντονη εποχικότητα - λόγω και των 3 S (δ)  προβληματική σχέση κόστους και ποιότητας.

Συνέπεια αυτών : (α) το τουριστικό προϊόν μας δεν προσπαθεί να διαφοροποιηθεί για να μπορέσει να αμβλύνει τη εξάρτησή του από τον μαζικό παραθεριστικό τουρισμό, (β) η τουριστική μονοκαλλιέργεια  του Sun - Sea - Sand περιορίζεται στη Λήμνο μόνον σε μια  μικρή θερινή  περίοδο, (γ) η εποχική απασχόληση και η απαίτηση σε ελάχιστο χρόνο να έχει κανείς τα μέγιστα δυνατά κέρδη, (δ) η περιβαλλοντική υποβάθμιση (δες παραλίες)  μέσα από τη μεγιστοποίηση της εκμετάλλευσης για ελάχιστους μήνες με συνέπεια την εξάντληση του χώρου και των  φυσικών πόρων του.   Επιπλέον στη  Λήμνο: (ε) η έλλειψη τουριστικής παιδείας, η απουσία συνεργειών του τουρισμού με άλλους κλάδους Μόνη διέξοδος: η διαφοροποίηση / ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος Η τουριστική πολιτική διεθνώς κινείται προς την ανάδειξη της ιδιαίτερης σημασίας του «τοπικού» στοιχείου.

Ανάγκη λοιπόν και στη Λήμνο να αναδειχθούν:  η  ταυτότητα,  η μοναδικότητα των  χαρακτηριστικών του τόπου,  τα  συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Στόχος  ο επισκέπτης να ζήσει μια εμπειρία μοναδική, δεμένη με τον τόπο και τους ανθρώπους του. Μια εμπειρία ποιότητας που θα απλώνεται στο χώρο και στο χρόνο.

Προϋποθέσεις: συμφωνία πάνω σε μια στρατηγική ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξης που θα δημιουργήσει συνέργειες με άλλους τομείς και που οφείλει να συνοδεύεται από σχεδιασμό και  οργάνωση στα εξής θέματα: (α) Συγκοινωνίες : διερεύνηση άλλων διεξόδων, αξιοποιώντας τις δυνατότητες: (α) σύνδεσης με την Αλεξανδρούπολη (άνοιγμα στα Βαλκάνια και τη Τουρκία με καλής ποιότητας θεματικό τουρισμό ), (β) υποδοχής υδροπλάνων σε προστατευμένα λιμάνια , (γ) σύναψης σύμβασης με Αεροπορικές Εταιρείες Χαμηλού Κόστους Low Cost Carriers, τύπου Ryan Air ,Easy Jet (για δύο δρομολόγια τη βδομάδα από δύο κεντροβαρικές πόλεις της Ευρώπης). Επιδότηση της διαδρομής για όσο διάστημα χρειάζεται… εκτίμηση ποσού: 50.000 ευρώ.  (β) Προετοιμασία για τον εορτασμό το 2015: προτεραιότητες –άμεσες ενέργειες(γ) Οργάνωση στοχευμένου Θεματικού Τουρισμού και συνέργειες με άλλους τομείς ανάπτυξης:

-          Πολιτιστικός :   αρχαιολογικός, θρησκευτικός (βυζαντινές εκκλησίες,  πανηγύρια, τέμενος Μισρί), γαστρονομικός, 

-          Αγροτο –τουρισμός : οργάνωση εποχικών εκδηλώσεων: χοιροσφάγια, αποστάξεις στα λακαριά, γιορτή του κρασιού, κλπ, ανάπτυξη αγροτο - τουριστικών μονάδων σε παραδοσιακές μάντρες, κλπ

-          Ναυταθλητικός τουρισμός: ιστιοπλοϊκός, κωπηλατικός, καταδυτικός ,serf κλπ

-          Κυνηγετικός 

-          Οικολογικός 

-          Τουρισμός για άτομα με ειδικές ανάγκες - αξιοποιώντας και τη μονάδα τεχνητού νεφρού του Νοσοκομείου -          Θάλασσο-θεραπεία /Υδροθεραπεία /SPA 

-          Τουρισμός Κρουαζιέρας: ανάγκη οργάνωσης προγράμματος site seeing στην πόλη, καλύτερη οργάνωση καταστημάτων πώλησης τουριστικών προϊόντων και αγροτικών τοπικών προϊόντων,  σύνδεση με προγράμματα  θεματικού τουρισμού..

Ομάδα εργασίας θεματικής ενότητας Αμπελουργίας – Οινοποιίας

Εισηγήτρια :  Χαρούλα Σπηνθιροπούλου   Συντονιστής : Γιώργος Κότσαλης   

Σύντομες διαπιστώσεις - συμπεράσματα 

Στη συνάντηση της ομάδας παραβρέθηκαν όλοι οι οινοπαραγωγοί του νησιού . Παράληψή μας η μη συμμετοχή αμπελουργών. Επισημάνθηκαν ότι: (α) η παραγωγή σταφυλιών στη Λήμνο μειώθηκε τα τελευταία 10 χρόνια σχεδόν στο 1\3, ενώ (β) τα παραγόμενα σταφύλια δεν επαρκούν πλέον να καλύψουν τις ανάγκες παραγωγής κρασιού. Παρ' όλα αυτά (γ) οι τιμές των σταφυλιών παραμένουν σε επίπεδα που καθιστούν προβληματική την βιωσιμότητα των αμπελώνων, ενώ (δ) νέοι αμπελώνες δεν αναπτύσσονται,  παρά την επιδότησή τους.   

Τονίστηκε ότι η ανάπτυξη της οινοποιίας πρέπει να βασιστεί στην προώθηση των ιδιαίτερων τοπικών οίνων. Σαν τέτοιοι πρέπει να θεωρούνται  το γλυκό κρασί  «Μοσχάτος Λήμνου» από την ποικιλία  Μοσχάτο  Αλεξανδρείας,  καθώς και το  κόκκινο  κρασί από την ποικιλία  Λημνιό  (και  όχι Καλαμπάκι).      

Μεγάλης σημασίας η ενίσχυση του ονόματος των κρασιών της  Λήμνου ( Μοσχάτος Λήμνου και Λημνιό)  στο εσωτερικό και κυρίως η προώθησή τους σε αγορές  του εξωτερικού  . Όλοι οι μετέχοντες αναγνώρισαν την αναγκαιότητα κοινών δράσεων και υποσχέθηκαν την ανάληψη ανάλογων πρωτοβουλιών.

Ομάδα εργασίας θεματικής ενότητας Γαλακτοκομείας – Τυροκομικών προϊόντων

Εισηγητής : Δρ.Θεόφιλος Μασούρας  Συντονιστής :  Γιώργος Τραμουντάνης

Σύντομες διαπιστώσεις - συμπεράσματα  

Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ -ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑΣ                                                                                   

·         Κτηνοτροφία Λήμνου: Περίπου 80,000 αιγοπρόβατα, 1500 γεωργικές & κτηνοτροφικές    εκμεταλλεύσεις στην Λήμνο.

·         4 ενδιαφερόμενοι  ετοιμάζονται να μπουν στην παραγωγή  τυροκομικών προϊόντων και κυρίως το παραδοσιακό  μελίπαστο  και το καλαθάκι (ΠΟΠ).

·         Επισημάνθηκε ότι η απουσία βρουκέλλωσης (μελιταίοςπυρετός) από το   ντόπιο ζωικό κεφάλαιο μπορεί να αποτελέσει συγκριτικό πλεονέκτημα για την παραγωγή και εμπορία γαλακτοκομικών προϊόντων ποιότητας και κυρίως των τυριών που παράγονται στο νησί.

·         Ανάγκη εκσυγχρονισμού παραγωγής και διαχείρισης του   γάλακτος μέχρι την επεξεργασία (ορθή χρήση αμελκτικών μηχανών).   Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος λόγω έλλειψης παροχής ρεύματος στις μάντρες, και δεδομένου ότι  οι περισσότερες μάντρες δεν είναι ιδιόκτητες).

·         Εγινε αναφορά και συζήτηση για το θέμα των ζωοτροφών και της δυνατότητας απεξάρτησης σε ένα βαθμό από τις εισαγόμενες ζωοτροφές.

·         Ανάγκη βελτίωσης του ντόπιου ζωικού πληθυσμού και της γαλακτικής παραγωγής - χωρίς την απώλεια σε ποιότητα.   Καταγραφή - ταυτοποίηση της λημνιάς φυλής προβάτου.

Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ  ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΑΣ

·         Έγινε ενημέρωση για διαδικασία τις απαιτήσεις για την καταχώρηση και αναγνώριση ενός προϊόντος Π.Ο.Π  ή Π.Γ.Ε ή και άλλων κατηγοριών πιστοποιημένων προϊόντων, όπως νησιώτικα προϊόντα κ.α.

·         Επισημάνθηκε η ανάγκη  κατοχύρωσης του  τυριού μελίπαστου ως Π.Ο.Π και στάδια -διαδικασία χαρακτηρισμού του τυριού ως Π.Ο.Π  (απαιτούμενος χρόνος  από την έναρξη της διαδικασίας έως την καταχώρησή του στην εφημερίδα της ΕΕ – καθώς και το κόστος προετοιμασίας του φακέλου)

·         Επισημάνθηκε η ανάγκη  προστασίας του Π.Ο.Π  καλαθάκι Λήμνου και διασφάλισης από παραγωγούς  εκτός νησιού που παράγουν παράνομα απομιμήσεις.

·         Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξαν οι συμμετέχοντες και κυρίως από κτηνοτρόφους της ομάδας, οι οποίοι  έθεσαν προς τον εισηγητή  καθηγητή  κο Μασούρα πλήθος τεχνικών ερωτήσεων ως προς την διαδικασία τυροκόμισης  και εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον για την ενασχόληση τους  σε πιο οργανωμένα μικρά  τυροκομεία για αξιοποίηση της παραγωγής τους.

·         Επιπλέον, αν και  το μεγαλύτερο μέρος του γάλακτος κατευθύνεται στην τυροκομεία,  επισημάνθηκε  ότι υπάρχει δυνατότητα παραγωγής και άλλων προϊόντων π.χ. βούτυρο-γιαούρτι ζυμαρικά κ.α.

Τέλος θα θέλαμε να τονίσουμε ότι κατά τη διάρκεια  του Συμποσίου  (εκδήλωση του Σαββάτου) και με αφορμή την εισήγηση του κου Μασούρα για την ανάδειξη των παραδοσιακών προϊόντων του νησιού, ο παραβρισκόμενος εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος Περιφέρειας Β. Αιγαίου κος Σ. Βαρελτζής, δεσμεύτηκε  ότι θα αναλάβει την χρηματοδότηση για την προετοιμασία και υποβολή του φακέλου για την κατοχύρωση του τυριού Μελίπαστο-μελίχλωρο σαν προϊόν Π.Ο.Π".