Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Υγεία>>«Γιατί εμείς που μεγαλώσαμε ‘’αλλιώς’’ τι πάθαμε;»

banner roots

«Γιατί εμείς που μεγαλώσαμε ‘’αλλιώς’’ τι πάθαμε;»
23.05.2019 | 09:30

«Γιατί εμείς που μεγαλώσαμε ‘’αλλιώς’’ τι πάθαμε;»

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Υγεία

Γράφει ο Πέτρος Κεχαγιάς
Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπευτής, MSc Νευροψυχολογίας
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Α.Π.Θ.
www.facebook.com/psychologoslimnos
www.psychologoslimnos.gr

Συχνά ακούγεται η φράση αυτή με διάφορες παραλλαγές από γονείς που έρχονται αντιμέτωποι με τις δυσκολίες της ανατροφής των παιδιών τους. Είναι συνήθως εκείνοι οι γονείς που κάνουν παραλληλισμούς του τρόπου με τον οποίο μεγάλωσαν οι ίδιοι με τον τρόπο που αναθρέφουν τώρα τα παιδιά τους. Όμως αυτοί οι παραλληλισμοί είναι συνήθως άδικοι και μη χρήσιμοι.

Τα παιδικά χρόνια των γονέων

Αρχικά, ας γίνει ξεκάθαρο πως η ανατροφή που έλαβε κάποιος ως παιδί μπορεί να επηρεάσει κατόπιν και την ανατροφή που θα δώσει στα δικά του παιδιά. Αυτό συμβαίνει μέσω των προτύπων και των μοτίβων συμπεριφοράς. Ο παιδικός νουςδηλαδή δέχεται συνεχώς πληροφορίες από το περιβάλλον (π.χ. οικογένεια, σχολείο, παρέες, αθλητικές ομάδες) κι επειδή δεν έχει αναπτύξει ακόμη πλήρως την ορθή κρίση, αποδέχεται με ευκολία ως ορθό αυτό που «βλέπει» από τους άλλους. Έτσι, οι γονείς είναι εκείνοι οι «σημαντικοί άλλοι» που με τις πράξεις και τις συμπεριφορές τους δίνουν τα ερεθίσματα στον παιδικό εγκέφαλο, κι εκείνος τα υιοθετεί.

Οι γονείς μπορούν να γίνουν πρότυπα, θετικής ή αρνητικής στάσηςγια τα παιδιά τους, αλλά και να δημιουργήσουν μοτίβα συμπεριφοράς, δηλαδή πράξεις/αντιδράσεις/φράσεις που επαναλαμβάνονται, τα οποία θα περάσουν και στα παιδιά. Αυτές οι διαδικασίες υιοθέτησης προτύπων και μοτίβων δε συμβαίνουν πάνταμε συνειδητό τρόπο.

Για παράδειγμα, εάν η μητέρας σας όταν ήσασταν μικροί πανικοβαλλόταν κάθε φορά που χτυπούσε το τηλέφωνο, ενδέχεται να υιοθετήσατε δίχως να το καταλάβετε αυτό το μοτίβο και με τη σειρά σας να το μεταβιβάσατε στα παιδιά σας.
Από την άλλη, εάν ο πατέρας σας ήταν ένας άνθρωπος γενναιόδωρος που προσέφερε βοήθεια σε όποιον τη ζητούσεδίχως να το αξιολογεί πρώτα, ενδέχεται και πάλι να υιοθετήσατε και να μεταβιβάσατε αυτό το πρότυπο της άκριτης γενναιοδωρίας.

Ωστόσο, δεν είναι νομοτελειακά αναγκαίο να επηρεάσει η ανατροφή που έλαβε κάποιος το πως θα αναθρέψει τα παιδιά του. Όταν αναγνωρίζουμε ό,τι μας διαμόρφωσε ως ανθρώπους ήδη από την μικρή παιδική μας ηλικία, τότε είμαστε σε θέση να διακόψουμε την αλυσίδα, εάν είναι αναγκαίο, πριν φτάσει στα δικά μας παιδιά. Οι συνθήκες μέσα στις οποίες μεγάλωσε κάποιος μπορεί μεν να επηρεάσουν, αλλά δεν καθορίζουν το τι γονιός θα γίνει.

Δύο διαφορετικές εποχές

Η εποχή στην οποία μεγάλωσαν οι τωρινοί γονείς έχει ελάχιστη σχέση με την τωρινή εποχή στην οποία μεγαλώνουν τα σημερινά παιδιά. Από πολλές απόψεις μπορούμε να μιλάμε για δύο ριζικά διαφορετικές εποχές.

Ένας από τους σημαντικότερους τομείς είναι η τεχνολογία. Οι ηλεκτρονικές συσκευές, το ίντερνετ, η αμεσότητα και η ευκολία των εξαρτημάτων και της ψυχαγωγίας, οι νέες μορφές επικοινωνίας, και άλλα παραδείγματα που υπάρχουν καθημερινά τριγύρω μας, πριν από λίγες δεκαετίες φαίνονταν πολύ μακρινά, εάν όχι αδιανόητα. Οι γονείς του σήμερα είχαν μεγαλώσεισε έναν κόσμο ο οποίος μπορεί να φαντάζει σε έναν παιδικό νου ως τεχνολογικά απαρχαιωμένος. Η τεχνολογία η οποία επηρεάζει τη ζωή μας και διαμορφώνει την καθημερινότητά μας, αλλά και τη σκέψη μας, έχει χτίσει δύο διαφορετικούς κόσμους: το τότε και το τώρα.

Μία από τις απόρροιες της τεχνολογίας είναι η επικοινωνία. Δεν μπορούμε να καταδικάσουμε την τεχνολογία για το ότι μας απομάκρυνε από τους άλλους, καθώς μας έδωσε τρόπους για να έρθουμε και πιο κοντά τους. Αυτό όμως που μπορούμε να πούμε είναι πως άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο συζητάμε, μιλάμε, κατανοούμε και ερχόμαστε σε επαφή με τους ανθρώπους γύρω μας. Τα παιδιά που γεννήθηκαν μέσα στην παρούσα δεκαετία έχουν ήδη ενσωματώσει και έχουν προσαρμοστεί στις αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνολογία, όμως οι γονείς που γεννήθηκαν κάποιες δεκαετίες πριν παρακολουθούν, ίσως σαστισμένοι πολλές φορές, μη δυνάμενοι να ακολουθήσουν την επικοινωνία των παιδιών τους.

Αυτές οι αλλαγές επιφέρουν και κάποια κόστη, σημαντικότερο από τα οποία φαίνεται να είναι η δυσκολία στην προσοχή και τη συγκέντρωση. Αναμφισβήτητα, σήμερα ζούμε σε μία εποχή όπου «βομβαρδιζόμαστε» με πάρα πολλές πληροφορίες οι οποίες διεκδικούν μερίδιο της προσοχής μας. Τις προηγούμενες δεκαετίες όλα φαινόταν πιο απλά και συγκεκριμένα: περιορισμένα προϊόντα, δεδομένη ψυχαγωγία, συγκεκριμένες αρχές και αξίες, σταθερές ασχολίες και πρόγραμμα, λίγες επιλογές, προβλέψιμες συμπεριφορές από τους άλλους. Σήμερα, για ένα παιδί όλα αυτά βρίσκονται υπό αίρεση. Αμέτρητα δεδομένα κάθε μέρα φτάνουν στον παιδικό νου κυνηγώντας μία θέση στην προσοχή του. Έτσι, συχνά τα παιδιά εμφανίζονται μπερδεμένα, υπερκινητικά και με χαμηλή επίγνωση.

Οι ψυχολογικές ανάγκες της κάθε γενιάς

Οι αλλαγές στην τεχνολογία, στην επικοινωνία και στο που στρέφουμε την προσοχή μας (σε ουσιαστικά ή μη ουσιαστικά πράγματα) έχει φέρει στην επιφάνεια νέες ψυχολογικές ανάγκες. Με αυτό τον όρο μπορούμε να ορίσουμε το σύνολο των στοιχείων που μας είναι αναγκαία ώστε να καλύψουμε τις απαιτήσεις της ψυχολογικής μας υγείας και ευεξίας (π.χ. αποδοχή από τους άλλους, καλή σχέση με το σώμα μου, ικανότητα αυτο-φροντίδας, κ.ά.). Αναπόφευκτα, όταν το κοινωνικό περιβάλλον αλλάζει, όπως περιεγράφηκε πιο πάνω, αλλάζουν και οι ψυχολογικές ανάγκες.

Οι σημερινοί γονείς, που ήταν παιδιά κάποιες δεκαετίες πριν, μεγάλωσαν έχοντας ψυχολογικές ανάγκες που σε ένα βαθμό δεν μοιάζουν με τις τωρινές παιδικές ψυχολογικές ανάγκες. Ένα παιδί του 2019 πρέπει να μαθαίνει 2 ξένες γλώσσες, να συμμετέχει σε τουλάχιστον ένα άθλημα και να γνωρίζει καλά υπολογιστές. Μπορεί να μην είναι πραγματικά δικές του ανάγκες, όμως η κοινωνία του το ζητάει, κάτι που σίγουρα δε θα έκανε 2 δεκαετίες πριν. Ταυτόχρονα πρέπει να είναι καλός μαθητής, να έχει φίλους, να είναι αγαπητός και χαρούμενος άνθρωπος, να παίρνει και να δίνει αγάπη στους γονείς του, να είναι ενημερωμένο για τη μόδα και τη τεχνολογία, να διεκδικεί, να φοράει σύγχρονα ρούχα για να είναι αποδεκτό, να έχει αυτοπεποίθηση και να ακούει τους μεγάλους...

Και όλα αυτά στο σημερινό κοινωνικό περιβάλλον δημιουργούν μεγάλη πίεση στα παιδιά.

Εμείς τι πάθαμε;

Τέλος, όπως ειπώθηκε στην αρχή, ένας γονέας έχει τη δύναμη να επιδράει πάνω στο παιδί του δίχως να το καταλαβαίνουν ούτε ο ίδιος, ούτε το παιδί. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως κάποιοι τωρινοί γονείς ενδέχεται να αντιμετωπίζουν τις δικές τους ψυχολογικές δυσκολίες, πιθανόν ως αποτέλεσμα των προτύπων και των μοτίβων των δικών τους γονέων, και αυτές να τους προκαλούν προβλήματα στη ζωή τους. Το εάν έπαθαν κάτι ή όχι, θα ήταν καλό να κριθεί με γνώμονα την ψυχική υγεία.

Συνοψίζοντας, δε είναι σκόπιμο να συγκρίνουμε τον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσε και ανατράφηκε από τους γονείς του ένα παιδί πριν από 2, 3, ή 4 δεκαετίες, με τον τρόπο που μεγαλώνει και αναθρέφεται ένα παιδί σήμερα. Εάν μία συμπεριφορά του γονέα τότε μπορεί φαινόταν εντελώς ακίνδυνη και αθώα (ενδέχεται και να μην ήταν), σήμερα μπορεί να έχει αρκετές και διαφορετικές επιπτώσεις στη ζωή του παιδιού. Αλλάζοντας οι κοινωνίες παρασύρουν σε αλλαγές και τις ψυχολογικές ανάγκες των ατόμων. Και αυτές θα πρέπει να οδηγήσουν και σε αλλαγές στον τρόπο ανατροφής και διαπαιδαγώγησης των παιδιών.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το

stenos400x400

 

youtube channel